งานโครงสร้าง เหนือดิน เสา คาน

เสา คาน


เสาทำหน้าที่เป็นแกนรับน้ำหนักในแนวดิ่งจากโครงสร้างส่วนอื่นๆ แล้วถ่ายน้ำหนักทั้งหมดลงสู่ฐานราก และเนื่องจากเสาเป็นแกนรับน้ำหนักที่สำคัญ ดังนั้นการวางตำแหน่งเสา จึงต้องคำนึงถึง ประโยชน์ใช้สอย (เช่น ขนาดห้อง) ร่วมกับความสามารถรับน้ำหนักของวัสดุที่ใช้ทำเสาด้วย

โครงสร้างที่รับน้ำหนักส่วนอื่นๆ ที่ถ่ายน้ำหนักลงสู่เสาโดยตรง เช่น คาน ตง อะเส อกไก่ จันทัน ฯลฯ จะมีขนาดหน้าตักเล็กหรือใหญ่ ขึ้นอยู่กับความถี่หรือห่างของช่วงเสา เช่น ถ้าวางช่วงเสาถี่มาก ก็จะทำให้หน้าตัดของโครงสร้างที่รับพื้นและหลังคาเล็กลงได้ แต่ข้อเสียก็คือ ความสิ้นเปลืองทั้งวัสดุ และแรงงานของฐานและเสา เมื่อต้องการจัดห้องกว้างๆ ก็จะมีเสาเกะกะ แต่ถ้าลดจำนวนเสา และทำให้ช่วงเสาห่างกันขึ้น แม้จะประหยัดจำนวนเสาและฐานราก แต่ขนาดของโครงสร้างต้องใหญ่ขึ้นทั้งหมด

บ้านโดยทั่วไปใช้เสาไม้ อยู่ระหว่าง 2-4ม. ถ้าเป็นเสาคอนกรีตเสริมเหล็ก จะรับน้ำหนักได้มากกว่าเสาไม้ และมักใช้ช่วงเสาไม่เกิน 6ม. เพราะเป็นช่วงเสาที่สร้างได้โดยประหยัด และไม่ต้องใช้เทคนิคพิเศษ


 ตัวอย่างภาพโครงไม้สำหรับหล่อเสา
 
การหล่อเสา

ตัวอย่างภาพโครงเหล็กสำหรับการหล่อเสา (เอื้อเฟื้อภาพจากบ้านคุณ เจสซี่ คุณแฟรงค์)
แบบเสา แบบคานเหล็ก



เหล็กเส้น เหล็กเสา เหล็กคาน เหล็กปลอกเสา เหล็กปลอกคาน สำเร็จรูป มอก.
เนื่องจากโรงงานผลิตเหล็กเส้นในปัจจุบันมีค่อนข้างหลากหลาย จึงทำให้ราคาเหล็กเส้นกลม เหล็กข้ออ้อย มอก. ที่ได้มาตรฐานเป็นสินค้าที่สั่งซื้อได้ง่าย การจำหน่ายเหล็กของวันสต๊อกโฮม คือการส่งตรงจากโรงงาน จึงช่วยให้เจ้าของบ้านไม่ได้รับผลกระทบด้านต้นทุนสต๊อกสินค้า ส่งผลให้ราคาที่ได้รับ เป็นราคาย่อมเยา ยืนยันว่าประหยัดได้จริง พร้อมได้เหล็กคุณภาพดี มี มอก.

ยกตัวอย่างการทำงานของเหล็ก บลกท. ซึ่งเป็นโรงงานผลิตที่ได้มาตรฐาน เจ้าของบ้านมีโอกาสซื้อในราคาที่ดีลกับโรงงานเหล่านี้โดยตรง ได้ใช้การผลิตเหล็กแบบ EAF Electric Arc Furnace หรือเรียกว่า การผลิตผ่านเตาหลอมไฟฟ้า ซึ่งจะทำให้เหล็กที่ยืดออกมาเป็นเส้น มีความต้านแรงดึงจุดคราก ความยืด พื้นที่หน้าตัด น้ำหนัก และขนาดได้มาตรฐาน เหล็กถูกหลอมเป็นเส้นเดียวกัน ให้ Strength ที่ได้มาตรฐาน ปลอดภัยสำหรับตัวอาคาร 


เหล็กเสา เหล็กคาน คืออะไร ช่วยประหยัดได้อย่างไร ? ?

สิ่งที่เจ้าของบ้านมักจะมองไม่เห็นคือ เศษวัสดุ เศษเหล็ก ที่จำเป็นต้องทิ้ง เนื่องจากวัสดุเหล่านั้นถูกตัดนำมาใช้ให้เหมาะกับขนาดที่ตรงกับแบบ จึงทำให้เกิดเป็นเศษวัสดุ ไม่สามารถนำมาใช้ต่อกับหน้างานนั้นๆได้ .. การเลือกใช้เหล็กเสา เหล็กคาน เหล็กปลอกเสา เหล็กปลอกคานสำเร็จรูป จะช่วยให้สามารถเก็บเหล็กสำเร็จรูปเหล่านี้หน้างานเป็นจำนวนชิ้นที่ใช้ เพราะนอกจากจะมั่นใจได้ว่าได้วัสดุที่ได้มาตรฐาน ราคาไม่แพง (คิดตามน้ำหนักที่ใช้จริง) เหล็กไม่สูญหายหน้างานแล้ว ยังทำให้มั่นใจได้ว่างานเสร็จเร็ว เพราะการใช้เหล็กสำเร็จรูป จะช่วยประหยัดค่าแรงการดัดเหล็กหน้างาน ค่าเช่าเครื่องมือด้วย


เตรียมดัดเหล็ก และเริ่มวางไม้แบบสำหรับงานเทคานเป็นขั้นตอนต่อไป
 



วัสดุสำคัญในการหล่อเสาคาน

วัสดุสำคัญในการหล่อเสา คาน ได้แก่ เหล็กเส้นกลม เหล็กข้ออ้อย หรือ เหล็กเสาสำเร็จรูป เหล็กคานสำเร็จรูป เหล็กปลอกเสา เหล็กปลอกคาน ไม้แบบ ไม้อัดฟิล์มดำ ตะปู  คอนกรีตสำเร็จรูป ซึ่งเสาบ้านโดยทั่วไป สามารถเลือกใช้ คอนกรีตสำเร็จรูป 240ksc ก็เพียงพอต่อการรับน้ำหนัก



เพราะอะไร ค่าไม้แบบหน้างานจึงสูงลิ่ว ทำอย่างไรจึงจะประหยัดค่าไม้แบบได้ ? ? 

สาเหตุที่ค่าไม้แบบสูงลิ่วต่อหนึ่งหน้างานนั้น เป็นเพราะการประเมิณราคาของช่างก่อสร้างโดยมาก จะอ้างอิงค่าไม้แบบ ซึ่งเป็นไม้แบบใหม่ .. แต่ในความเป็นจริง ซึ่งมองในมุมของโรงงานผลิตวัสดุแล้ว โรงงาน หรือโรงไม้ที่ผลิตไม้แบบออกมา ต่างแข่งขันกันที่ ความคงทนของตัวแผ่น คุณสมบัติไม่บิดไม่โก่ง เพื่อที่จะทำให้ไม้แบบแต่ละแผ่น ที่ผ่านกันอบกันปลวกมาแล้วนั้น สามารถถูกนำมาใช้ซ้ำได้อีก ไม่ต่ำกว่า 2-3 ครั้ง ขึ้นอยู่กับตำแหน่งที่ใช้ไม้แบบนั้นๆ ดังนั้น การเลือกใช้ไม้แบบใหม่จากโรงงานนั้น อาจถือได้ว่าเป็นการสิ้นเปลืองวัสดุโดยใช่เหตุ 

ทางเลือกที่เจ้าของบ้านมีก็คือ การแจ้งให้ช่างก่อสร้างทราบว่า เจ้าของบ้านเองมีความรู้เกี่ยวกับเรื่องนี้พอควร เพื่อไม่ให้ต้องเปลืองค่าใช้จ่ายเรื่องไม้แบบในเชิงสิ้นเปลือง และส่วนต่างที่ช่างจะช่วยประหยัดให้นั้น (ซึ่งโดยมากมักจะมากกว่าค่าแรง)​เจ้าของบ้านสามารถนำสัดส่วนนั้นมาเป็นทุนสำรองกรณีที่งบก่อสร้างบานปลาย หรือต้องการขยายงาน หรือสามารถเพิ่มให้เป็นค่าแรงช่างในการหาไม้มาก็เป็นได้